2020 y?l? bütün Dünya’y? sarsan Koronavirüs’ün y?l? oldu ku?kusuz. Bütün Dünya’da çok say?da insan? enfekte eden ve onbinlerce insan?n ölümüne neden olan bu virüs insan hayat?n? tehdit etmesinin yan? s?ra ekonomileri de derinden sarst?. Pek çok sektörde Covid-19 nedeniyle i?letmeler
durma noktas?na geldi ve Dünya’n?n pek çok ülkesinde salg?n?n ekonomik etkilerinin azalt?lmas? amac?yla devletler kapsaml? destek paketleri aç?klad?. Türkiye’de bu ülkeler aras?nda. E?er Koronavirus nedeniyle i?leri aksayan bir i?letme sahibiyseniz i?lerinizin aksamamas? için bu zor dönemde devlet destek ve te?viklerinden yararlanman?z gerekebilir. Bu nedenle sizlere bu destek ve te?viklerle ilgili olarak rehber olmas? ad?na bu yaz?y? yazmak istedik.
Korona ve Devlet Te?vikleri
Covid-19 nedeniyle aç?klanan destek, te?vik ve düzenleme de?i?ikliklerinden ?imdi detayl? bir ?ekilde bahsedelim.
a) Ekonomik ?stikrar Kalkan?
Ekonomik ?stikrar Kalkan?, Cumhurba?kan? Recep Tayyip Erdo?an taraf?ndan halka sesleni? konu?mas?nda aç?klanan ve 21 maddeden olu?an bir paket. 100 milyar liral?k kaynak ayr?lan bu paket oldukça kapsaml?. Pakedi vergiler, krediler ve emekli/halk ile ilgili olanlar olmak üzere üç ana ba?l?k alt?nda inceleyebiliriz:
Vergi ?ndirim, Erteleme ve Düzenlemeleri:
Yürürlülü?e girmesi planlanan Konaklama Vergisi’nin uygulanmaya ba?lanmas? Kas?m ay?na ertelendi.
?ç havayolu ta??mac?l??? KDV oran? 3 ay için %18’den %1’e indirildi.
Otel kiralamalar?na ili?kin irtifak hakk? bedelleri ve has?lat pay? ödemeleri Nisan, May?s ve Haziran aylar? için 6 ay süreyle ertelendi.
Perakende, AVM, Demir-Çelik, Otomotiv, Lojistik-Ula??m, Sinema-Tiyatro, Konaklama, Yiyecek-?çecek, Tekstil-Konfeksiyon ve Etkinlik-Organizayon gibi sektörlerin Muhtasar ve KDV tevkifat? ile SGK primlerinin nisan, may?s, ve haziran ödemeleri 6’?ar ay olmak üzere ertelendi.
Stopaj gibi kayna??nda yap?lan kesintilerin ödemelerini içeren muhtasar beyannamelerin süreleri 3 ay ertelenecek.
Kredi ve Finansman Destekleri, Kredi Ertelemeleri ve Di?er Düzenlemeler:
Korona salg?n? nedeniyle yürürlükte olan tedbirlerden olumsuz etkilenip nakit ak??? bozulan firmalar?n bankalara olan kredi ödemeleri en az 3 ay ertelenecek ve gerekmesi halinde bu firmalara finansman deste?i sa?lanacak.
?hracatta Covid-19 nedeniyle gerçekle?en geçici yava?lama nedeniyle kapasite kullan?m? oranlar?n?n dü?memesi için ihracatç?lara stok finansman? deste?i verilecek.
Salg?n döneminde i?lerinin olumsuz etkilendi?i beyan?nda bulunan esnaf ve sanatkarlar?n Halkbank’a olan kredi borçlar?, Nisan, May?s ve Haziran aylar?ndaki anapara ve faiz ödemeleri 3 ay faizsiz ?ekilde ertelenecek.
Vatanda?lara uygun ve avantajl? sosyal amaçl? kredi paketleri devreye al?nmas? te?vik edilecek.
Daha önce 25 milyar lira olan Kredi Garanti Fonu limiti 50 milyar liraya ç?kart?lacak. Kredi verilirken geli?melerden olumsuz etkilenip likiditeye ihtiyaç duyan ve teminat aç??? bulunan firmalara ve KOB?’lere öncelik verilecek.
500 bin liran?n alt?ndaki konutlarda kredilendirilebilir miktar %80’den yüzde 90’a ç?kart?l?rken asgari pe?inat yüzde %10’a dü?ürülecek.
Virüse kar?? al?nan tedbirler nedeniyle Nisan, May?s ve Haziran aylar?nda temerrüde dü?en firmalar?n kredi sicillerine mücbir sebep notu dü?ürülüp bu firmalar?n kredi notlar?n?n olumsuz etkilenmemesi sa?lanacak.
Vatanda?a, Çal??anlara, Emeklilere ve Ya?l?lara Yönelik Düzenlemeler:
Asgari ücret deste?inin verilmesi sürdürülecek.
Mevzuattaki esnek ve uzaktan çal??ma modellerinin daha etkin hale gelmesi sa?lanacak.
K?sa Çal??ma Ödene?i devreye sokulacak ve bundan yararlan?lmas? kolayla?t?r?l?p h?zland?r?lacak. Faaliyetlerine ara veren i?letmelerin çal??anlar?na geçici bir gelir deste?i verilmi? olunup i?verenin de maliyeti azalt?lacak.
En dü?ük emekli maa?? 1.500 liraya yükseltilecek.
Emeklilerin bayram ikramiyeleri Nisan ba??nda ödenecek ve maa? promosyon ödemelerinin ?ubeye gidilmeden do?rudan hesaba yatmas? sa?lanacak.
Aile, Çal??ma ve Sosyal Politikalar Bakanl???’n?n belirledi?i kriterleri kar??layan ihtiyaç sahibi ailelere nakdi yard?m yap?lmas? amac?yla 2 milyar liral?k kaynak ayr?lacak.
?stihdamdaki süreklili?i temin etmek amac?yla 2 ayl?k telafi çal??ma süresi 4 aya ç?kart?lacak.
Küresel tedarik zincirlerindeki aksama ihtimaline kar?? hem üretimde hem de perakende de belirlenen önceliklere göre alternatif kanallar geli?tirilecek.
Tek ba??na ya?ayan 80 ya? üstü ya?l?lar için sosyal hizmet ve evde sa?l?k hizmetlerinden olu?an periyodik takip program? devreye al?nacak.
b) KOB?’lerin Alacaklar? ?çin Devlet Garantisi
Hazine ve Maliye Bakanl???, Covid-19 salg?n? döneminde KOB?’lerin ma?dur olmamalar? için KOB? alacaklar?na 1 Nisan tarihinden itibaren geçerli olacak ?ekilde 1 y?ll???na devlet güvencesi sa?layacak. ?lgili cumhurba?kan? karar?n?n içeri?ine bakal?m.
KOB?’lerin alacaklar?na yönelik sa?lanacak destek, 1 Nisan 2020-1 Nisan 2021 tarihleri aras?nda yap?lan sigorta sözle?melerinden kaynaklanan ve reasürans veya retrosesyon yoluyla transferi gerçekle?tirilemeyen riskleri kapsayacak.
Risklerin hasar prim oran?, Ola?and??? Riskler Yönetim Merkezinin üzerinde kalan ve teminat verilen riskin %50’lik k?sm?n? olu?turan pay için %75 ve üzeri,
Kalan %50’lik k?sm?n? olu?turan pay için %110 ve üzeri için reasürans deste?i taahhüt edilecek.
Reasürans deste?i ihtiyac? ile kar??la??ld???nda, ilgili tutar merkezin talebiyle Hazine ve Maliye Bakanl??? bütçesinden kar??lanacak.
c) Kira sözle?meleri düzenlemesi
26 Mart 2020 tarihinde yay?nlanan Resmi Gazete’de bulunan 7226 say?l? Baz? Kanunlarda De?i?iklik Yap?lmas?na Dair Kanun’da kira sözle?meleri hakk?nda önemli düzenlemeler yap?ld?. ?lgili düzenlemede 1 Mart-30 Haziran 2020 tarihleri aras?nda i?yeri kiralar?n? ödeyemeyen firmalar söz konusu oldu?unda bina sahipleri kira sözle?mesinin feshini ve kirac?n?n tahliyesini talep edemeyecek.
d) Vergi Ertelemeleriyle ?lgili Düzenlemeler
Pek çok i?letme Covid-19 salg?n?n?n pençesinde oldu?umuz bu günlerde aksayan i?lerinden dolay? vergi ödemelerini gerçekle?tirmekte zorluk çekecek gibi görünüyor. ??letmeler bu nedenle ma?dur olmas?n diye çe?itli vergi ödemelerinde baz? vergi mükelleflerine erteleme seçenekleri verilecek.
Daha önce Ekonomik ?stikrar Kalkan? paketi kapsam?nda bahsetti?imiz düzenlemelerin pek ço?u bütün vergi mükellefleri için geçerliydi. Baz? düzenlemelerse mücbir sebep kapsam?na giren mükellefler için geçerli. Covid-19 salg?n?ndan özellikle olumsuz etkilenen sektörlerde faaliyet gösteren vergi mükellefler mücbir sebep kapsam?nda çe?itli uygulamalardan faydalanabilecek. Mücbir sebepler hukuki sorumluluklar?n ve taahhütlerin yerine getirilmesini engelleyebilecek, mazeret olarak kabul edilen geçici ya da sürekli engel te?kil edebilmesi mümkün olan sebeplerdirler.
Salg?n sürecinde mücbir sebep uygulamalar?ndan yararlanabilecek sektörler ?unlar:
AVM’ler dahil olmak üzere perakende sat?? sektörü
Konaklama
Yiyecek ve içecek hizmetleri
Sa?l?k hizmetleri
Tekstil ve konfeksiyon sektörü
Etkinlik ve organizasyon sektörü
Sinema ve tiyatro
Lojistik ve ula??m hizmetleri
Bas?n, yay?n ve matbaac?l?k sektörleri
Araç kiralama (Rent-a-Car)
Madencilik ve ta? ocakç?l???
?n?aat sektörü
Mobilya imalatç?lar?
Endüstriyel mutfak ekipmanlar?
Demir çelik ve metal sanayii
Motorlu kara ta??tlar?n?n üretimi, toptan ve perakende sat???; otomotiv yan sanayisi dahil olmak üzere otomotiv sanayii
e) KOSGEB Üçlü Koruma Paketi
Sanayi ve Teknoloji Bakanl??? salg?n günlerinde KOSGEB arac?l???yla 3 ayaktan olu?an bir destek plan?n? devreye soktu.
Bu destek salg?n?n etkileri bitinceye kadar geçerli ve özellikle salg?nla mücadele kapsam?nda üretimi gereken ürünler için.
Dezenfektanlar, koruyucu elbise, gözlük, maske, eldiven vb. koruyucu sa?l?k ürünlerinde d??a ba??ml?l??? azaltmak için bu ürünlerde yerli üretimi desteklemek amac?yla 6 Milyon TL’ye kadar destek verilecek.
Söz konusu deste?in %70’i yani 4 Milyon 200 Bin TL’si geri ödemeli olacak.
KOB?’lerin KOSGEB’e ödemeleri gereken tutarlar 3 ay ertelenecek.
Proje süresi yükümlülükleri veya giri?imcilik program? yükümlülükleri 11 Mart 2020 ve sonras?nda yerine getirilmesi gereken firmalar için 4 aya kadar ek süre verilecek.
f) Kamu Bankalar?n?n Verdi?i ‘??e Devam’ Kredisi
Korona günlerinde en büyük endi?elerden biri istihdam?n azalmas?. Bunun engellenmesi ad?na Halkbank, Ziraat Bankas? ve Vak?fbank gibi kamu bankalar? özellikle KOB?’lere olmak üzere sermaye ihtiyaçlar?n?n daha kolay bir ?ekilde kar??lanmas? için ??e Devam Kredi Deste?i uygulamas?n? hayata geçirdiler. Ancak bu krediye ba?vurmak için kar??lanmas? gereken belli ?artlar var.
Sadece 2020 y?l?n?n ?ubat ay? sonundan itibaren kay?tl? çal??an say?s? azaltmayan firmalar?n bu kredi deste?inden yararlanmalar? mümkün.
Teminat eksi?i olan i?letmeler için Hazine Destekli KGF Kefaleti sa?lanma imkan? mevcut.
Bu destek 6 ay anapara, faiz, ve kar pay? ödemesi olmadan 36 ay vade ve y?ll?k %7.5 faiz oran?yla sunulacak.
Bu destek 26 Mart 2020 tarihinde yürürlülü?e girdi. Al?nabilecek kredi miktarlar? y?ll?k ciro ile orant?l? olarak artmakta. 0-25 Milyon TL aras? cirosu olan i?letmeler/?irketler en fazla 10 Milyon TL, 25-125 Milyon TL aras? cirosu olan i?letmeler/?irketler en fazla 25 Milyon TL, 125 Milyon TL üzeri cirosu olan i?letmeler/?irketlerse en fazla 100 Milyon TL destek alabilecekler.
g) K?sa Çal??ma Ödene?i
Bu ödenek ??sizlik Sigortas? Fonu’ndan kar??lanacak. Salg?n süresince çal??ma sürelerinin azalmas? gerekebilece?i için verilecek bu destekte i?yeri faaliyetlerinin geçici ya da kal?c? olarak durdurulmamas? durumunda azami 3 ay olacak ?ekilde k?sa çal??ma ödene?i verilecek. Bu ödenekte asgari ücretin 1.5 kat?ndan fazla olmamak üzere çal??an ücretinin 12 ayl?k ortalamas?n?n %60’? devletçe ödenmekte. ??veren sigortal?n?n maa??n?n 1/3’ünü bordro ile ödeyip kalan 2/3 için maa??n %60’?n? bizzat PTT’den al?r.
K?sa Çal??ma Ödene?i ba?vurusu nas?l yap?l?r?
Yap?lmas? gereken i?lemler oldukça basit. ?lk olarak ??KUR sitesinden indirece?iniz K?sa Çal??ma Talep Formu ve K?sa Çal??ma Uygulanacak ??çi Listesini doldurmal?s?n?z. Bu belgeler yetkili biri taraf?ndan ka?elenip imzaland?ktan sonra i?veren elektronik posta adresinden e-posta metni olu?turup ilgili belgeleri bu e-postaya ekleyerek gerekçeli beyan ve yönetim kurulu karar?yla beraber e-postay? ilgili ??KUR Müdürlü?ü’ne yollamal?. E?er i?çilerin çal??mayacaklar? sürede çal??t?r?ld??? ve haks?z yap?lan ödemeler oldu?u tespit edilirse bu ödemeler faiziyle geri al?naca?? için i?verenler do?ru veri beyan etme noktas?nda dikkatli olmal?lar.